Ngũ hành là gì?
Ngũ hành là 5 yếu tố cấu tạo nên vạn vật, gồm: Kim, Thủy, Mộc, Hỏa, Thổ. Các yếu tố này có mối liên hệ mật thiết với nhau. Sự vận hành của chúng thể hiện được đa dạng các hiện tượng và mối quan hệ của vạn vật.
Các quy luật và quan hệ của Ngũ hành
Ngũ hành có quy luật biến hóa nên có nhiều quan điểm, nhưng để dễ nhớ quy luật của Ngũ hành, ta có thể hiểu đơn giản (xin phép không phân tích chuyên sâu) như sau:
Quy luật tương sinh: - Kim sinh Thủy, vì kim loại nóng chảy tạo ra chất lỏng.
- Thủy sinh Mộc, vì nước nuôi dưỡng cây cối.
- Mộc sinh Hỏa, vì đốt củi thành lửa.
- Hỏa sinh Thổ, vì lửa cháy xong thành tro tàn, thấm vào đất.
- Thổ sinh Kim, vì trong lòng đất có kim loại.
Quy luật tương khắc: - Kim khắc Mộc, vì dao, rìu có thể chặt được cây.
- Mộc khắc Thổ, vì cây hút chất dinh dưỡng của đất.
- Thổ khắc Thủy, vì đất ngăn đê chắn nước.
- Thủy khắc Hỏa, vì nước dập tắt lửa.
- Hỏa khắc Kim, vì lửa nung cháy được kim loại.
Phần lớn chúng ta chỉ biết Ngũ hành ở mức độ “tương sinh, tương khắc”.
VD: Hỏa Thổ tương sinh nhau là tốt, nhưng ta chưa biết rõ hơn là: Hỏa sinh Thổ, thì Hỏa tốt hay Thổ tốt, hay cả 2 cùng tốt. Để biết được điều này, ta luôn phải xác định đối tượng ta cần xét là ai, thuộc ngũ hành nào. Có 5 mối quan hệ cơ bản về ngũ hành như sau:
1. Sinh nhập, là cái sinh ra ta, ta có lợi. VD: Ta là Hỏa, Mộc sinh Hỏa, gỗ càng nhiều cháy càng lớn, Hỏa có lợi.
2. Sinh xuất, là ta sinh ra cái khác, ta bất lợi, chịu hi sinh, mất mát. VD: Ta là Thủy, Thủy sinh Mộc, tức nước tưới tiêu cây càng nhiều thì nước cạn, Thủy bị hao hụt.
3. Khắc nhập, là cái khắc ta, ta bị đè nén, kiểm soát. VD: Ta là Thủy, Thổ khắc Thủy, đê ngăn dòng nước, Thủy bị khống chế.
4. Khắc xuất, là cái ta khắc, ta bị tổn thất. VD: Ta là Kim, Kim khắc Mộc, dao chặt cây nhiều cũng có ngày sứt mẻ, Kim bị thiệt hại.
5. Tỷ hòa (bản mệnh), là chính ta, tốt xấu tùy lúc. VD: Ta là Thủy, là ly nước sạch, nếu đổ thêm nước sạch vào thì ổn, còn đổ ly nước bẩn vào, thì đều thành nước bẩn.
Trong 5 mối quan hệ trên, thông thường ta chỉ nên dùng các ngũ hành sinh nhập hoặc tỷ hòa với ta. Hạn chế dùng các ngũ hành khiến ta sinh xuất hoặc khắc xuất, đặc biệt không dùng ngũ hành khắc nhập ta.
Tuy nhiên, cũng tùy từng trường hợp, từng giai đoạn, ta sẽ phải linh hoạt dùng các ngũ hành khác, vì ngũ hành có nhiều mối quan hệ biến hóa hơn 5 mối quan hệ cơ bản kể trên như:
- Ngũ hành tương tranh: Ngũ hành gặp chính bản chất của nó gây bất lợi. VD: Lưỡng Kim Kim Khuyết, tức hai kim khí chạm nhau dễ gây sức mẻ.
- Ngũ hành chế hóa xung khắc: Ngũ hành khắc ta nhưng không phải lúc nào cũng xấu. VD: Vẫn có khi ngũ hành Mộc nhờ Kim khắc mà tốt lên, như gỗ cần đục đẽo mà trở thành đồ nội thất đẹp.
- Ngũ hành tương thừa: Là quan hệ tương khắc ở mức độ áp đảo, mạnh quá khắc yếu.
- Ngũ hành phản khắc (tương vũ, phản vũ). Không phải lúc nào quy luật tương khắc cũng đúng, vẫn có những lúc ngũ hành yếu thế hơn phản lại. VD: Tuy Thổ khắc Thủy nhưng lúc Thủy thịnh Thổ suy, Thủy có thể khắc ngược lại Thổ, như nước lũ mạnh quá sẽ làm vỡ đê.
- Ngũ hành phản sinh. Không phải cứ tương sinh là tốt, khi sinh quá nhiều, sẽ gây mất cân bằng. VD: Thủy sinh Mộc, nhưng nước nhiều quá thì cây dễ bị úng hoặc cuốn trôi.
Ứng dụng của Ngũ hành
Ngũ hành có ứng dụng hầu hết các bộ môn về phong thủy lẫn mệnh lí. Trong phong thủy nhà ở, có thể ứng dụng nhanh ngũ hành để chọn cách trang trí về: màu sắc, vật liệu, hình tượng, hình khối. Tùy vào từng trường hợp, từng vị trí mà có cách chọn ngũ hành và trang trí phù hợp:
Ngũ Hành
Màu sắc
Vật liệu
Hình tượng
Hình khối
Kim
Xám, bạc, trắng
Sắt, thép, nhôm, inox
Hình tượng kim loại
Hình tròn
Thủy
Xanh da trời, đen
Nước, kính, gương
Nước, ao hồ, sông, biển
Lượn sóng, cong
Mộc
Xanh lá cây
Cây xanh, gỗ
Cây cối, rừng, đồng cỏ
Hình chữ nhật, dài
Hỏa
Đỏ, hồng, cam, tím
Lửa, thiết bị điện
Mặt trời, lửa, ánh sáng
Hình xéo, nhọn
Thổ
Vàng, nâu
Đá, gốm, sứ
Sa mạc, đất, đá, đồi núi
Hình vuông
