Trên các trang mạng xã hội, mỗi lần nhìn thấy ảnh của dàn trai xinh, gái đẹp, nhiều người sẽ vào bình luận: 'Xin vía', đây cũng là cách để 'khen ngầm'. Hoặc khi thấy bạn bè ăn nên làm ra, 'tiền đầy túi, tình đầy tim', hội chị em, hội anh em lại xúm vào 'xin vía'. Vậy cụm từ này mang ý nghĩa gì? Việc xin vía có thực sự hiệu quả? Hãy cùng VOH tìm hiểu qua bài viết sau!
'Vía' là gì? 'Vía' và 'hồn' có giống nhau không?
Trước khi tìm hiểu 'Xin vía', hãy cùng tìm hiểu ý nghĩa của từ 'vía'.
Ý nghĩa của từ 'vía'
Theo Từ điển tiếng Việt do Giáo sư Hoàng Phê chủ biên (NXB Đà Nẵng - Trung tâm Từ Điển Học - 2003), từ 'vía' được giải thích như sau:
(1) Yếu tố vô hình tồn tại phụ thuộc vào thể xác, được coi là tạo nên phần tinh thần của mỗi người, khi người chết thì cũng mất đi (khác với hồn, độc lập với thể xác), theo quan niệm duy tâm. Ví dụ: Ba hồn bảy vía; Ba bốn chín vía; Sợ mất vía; Người nhát gan yếu vía; Cứng vía.
(2) Cái vía của mỗi người, coi là yếu tố thần bí có thể ảnh hưởng đến vận may rủi, đến sự lành dữ của người khác, theo quan niệm thời xưa. Ví dụ: Người lành vía; Người nhẹ vía (đem lại may mắn); Người có vía độc; Tránh người xấu vía.
(3) Yếu tố vô hình thần bí chuyên gây ra tai hoạ, theo quan niệm thời xưa. Ví dụ: Chạm vía, nhà có người ốm nặng; Giải vía, Trừ vía.
(4) Vật dùng đeo trên người hoặc để đốt đi, cho là có phép lạ trừ được vía, tránh tai họa, bệnh tật, theo quan niệm thời xưa. Ví dụ: Đứa bé đeo vòng vía; Buộc chỉ tay làm vía; Đốt vía.
(5) (dùng phụ sau danh từ hay danh ngữ hoặc trong một số tổ hợp tương đương). Vật thường bằng giấy dùng trong lễ tang ngày trước, giá làm những thử đưa linh hồn người chết bay lên trời, theo tín ngưỡng dân gian. Ví dụ: Cờ vía. Chạy như ngựa vía.
(6) Lễ ngày sinh (thường là của thần thánh, Trời Phật). Ví dụ: Ngày vía Phật.
'Vía' là gì? - Ảnh: VOV
'Hồn' và 'vía' khác nhau ra sao?
Người Việt có quan niệm “ba hồn bảy vía” đối với nam và “ba hồn chín vía” đối với nữ.
Chuyên gia Ngôn ngữ, TS Đỗ Anh Vũ, Viện Ngôn ngữ học, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam cho biết, hồn là thực thể tinh thần độc lập với thể xác. Dù thể xác chết đi thì hỗn vẫn còn mãi. Nhiều tôn giáo và triết học duy tâm tin rằng, con người ta có linh hồn.
Còn phách hay vía là phần trung gian giữa xác và hồn, phụ thuộc vào thể xác mà tồn tại, tạo nên tinh thần của con người. Vía khác với hồn ở chỗ, khi thể xác mất đi, vía cũng mất theo.
Ba hồn gồm: tinh (tinh anh trong nhận thức), khí (năng lượng làm cho cơ thể hoạt động) và thần (thần thái của sự sống).
Bảy vía gồm bảy lỗ, được xem như 'cửa ra vào' trong cơ thể con người, thể hiện sự tương thông giữa con người với vũ trụ gồm: 2 mắt, 2 tai, 2 lỗ mũi và miệng. Đối với phụ nữ thì thêm sinh con và cho con bú. Những cửa này thể hiện sự hòa hợp với năng lượng tinh thần và linh hồn của con người.
Theo người xưa, khi thể xác mất đi, các phách sẽ tiêu tán dần. Mỗi phách mất 7 ngày, vị chi là 49 ngày. Mặc dù người Việt có quan niệm phụ nữ gồm 9 vía, nhưng bất kể người chết là nam hay nữ thì vẫn giữ mốc 49 ngày.
Hồn và vía (phách) là hai khái niệm khác nhau - Ảnh: Canva
'Xin vía' là gì?
Xu hướng 'xin vía' thường xuất hiện dưới các bài viết, video 'flex' về những thành tựu khác nhau trong công việc, học tập, tình cảm, hôn nhân - gia đình... Ví dụ như tài khoản ngân hàng có nhiều số 0, sinh viên thi đậu qua môn, nàng sở hữu làn da mịn màng hay chàng có thân hình lực lưỡng...
Hiểu đơn giản, 'xin vía' được sử dụng để thể hiện mong muốn nhận được một điều gì đó mang tính tích cực, may mắn từ những đối tượng mà người nói đang ngưỡng mộ. Đó có thể là những mong ước 'nhỏ nhoi' như 'không cần skincare da vẫn đẹp', “xin vía deadline tự chạy, task tự done”, 'xin vía ăn nhiều vẫn ốm'...
Hành động này vừa khen ngợi chủ nhân của bài đăng, vừa hy vọng rằng mình cũng có thể đạt được những thành tựu hay kết quả tốt đẹp như họ, đồng thời tìm kiếm một chút may mắn, động lực để hoàn thành những mục tiêu mà bản thân ao ước.
Nhiều bạn trẻ thi nhau 'xin vía qua môn' - Ảnh: PNam
Nhả vía là gì?
Trái ngược với 'xin vía', 'nhả vía' là hành động chia sẻ sự may mắn, điều tốt đẹp của mình cho người khác.
Ví dụ: Bạn thành đạt trong công việc. Khi đó sẽ có nhiều người vào 'xin vía'. Lúc này, bạn sẽ 'nhả vía' để họ cũng nhận được may mắn giống như bạn.
Thông thường, hai hành động này sẽ tương ứng với nhau. Khi có một người muốn 'xin vía' thì chủ nhân của điều may mắn đó sẽ 'nhả vía'.
Tuy nhiên, đây chỉ là quan niệm, không có cơ sở khoa học để chứng minh.
Ảnh: Canva
Hành động 'Xin vía', 'nhả vía' có thực sự hiệu quả?
Thực tế, đây là hành động thể hiện cảm xúc ngưỡng mộ nhất thời nên không gây hại hay tốn quá nhiều thời gian. 'Xin vía', 'nhả vía' chủ yếu mang giá trị tinh thần, thể hiện mong muốn của người nói về một cuộc sống tích cực và hạnh phúc.
Để hướng tới những điều tốt đẹp, ngoài việc đặt mục tiêu, kế hoạch cụ thể, bạn cần không ngừng cố gắng để thay đổi bản thân, cải thiện kỹ năng và bổ sung kiến thức. Thông qua đó, bạn sẽ trở thành một phiên bản hoàn hảo hơn, dễ dàng gặt hái được những thành công mong muốn.
Một số cách cầu may trong các nền văn hóa
Quan niệm cầu may được thể hiện bằng nhiều cách khác nhau ở các nền văn hóa. Cụ thể:
Hái táo đỏ: Màu đỏ tượng trưng cho may mắn. Hành động hái táo đỏ được tin rằng sẽ giúp thu hút những điều tích cực.
Hòa mình vào thiên nhiên: Thiên nhiên chứa đựng nguồn năng lượng vô tận. Việc hòa mình vào khung cảnh bình yên, thả lỏng cơ thể, lắng nghe âm thanh trong vắt của thiên nhiên sẽ giúp cơ thể sạc lại năng lượng, khai thông tâm khí để giải quyết vấn đề nhanh chóng.
Gõ vào gỗ: Nhiều người tin rằng, hành động dùng ngón tay gõ nhẹ vào một tấm gỗ và lắng nghe âm thanh ấy là cách để báo hiệu may mắn, tài lộc đang đến gần.
Hái táo được xem là hành động cầu may ở một số nền văn hóa - Ảnh: Báo Tiền Phong
Như vậy, 'xin vía' không phải là hành động tâm linh mà là phương thức biểu đạt mong muốn của bản thân. Cách nói này mang yếu tố hài hước, dùng để chia sẻ niềm vui, may mắn với mọi người. Mỗi người là một cá thể riêng biệt, có cuộc sống và trải nghiệm khác nhau. Hãy chủ động khai phá tiềm năng của bản thân, hướng đến những điều tích cực để không chỉ gặt hái được thành tựu mà còn truyền cảm hứng, năng lượng tích cực cho những người xung quanh.
Đừng quên cập nhật liên tục những bài viết mới nhất, hấp dẫn nhất tại VOH Sống đẹp.
