Một năm có 24 tiết khí, trong đó có tiết Xuân phân.
Thế nào là ngày Xuân phân?
Ngày Xuân phân là ngày đầu tiên của tiết Xuân phân, thường diễn ra vào ngày 20 hoặc 21 tháng 3.
Năm 2024, ngày Xuân phân nhằm vào 20/3 sau tiết Kinh trập. Tiết Xuân phân năm nay sẽ kết thúc vào ngày 4/4 để bắt đầu tiết Thanh minh.
Xuân phân theo lịch pháp phương Đông cổ đại, là điểm giữa của mùa xuân. Trong khi đó, khoa học phương Tây có kháo niệm “điểm Xuân phân”, thời điểm bắt đầu mùa xuân tại Bắc Bán cầu, khi Mặt trời ở gần xích đạo nhất và đi lên hướng Bắc. Đây cũng là ngày đầu tiên của mùa thu ở Nam bán cầu.
Điểm Xuân phân 2024 diễn ra chính xác vào lúc 10h06.
Vào ngày Xuân phân, thời gian ngày và đêm gần như bằng nhau trên khắp thế giới. (Ảnh: Starwalk)
Ngày Xuân phân có gì đặc biệt?
Trong tiếng Anh, điểm Xuân phân được gọi là Spring Equinox. Trong đó, Equinox - điểm phân - xuất phát từ thuật ngữ tiếng Latin là aequinoctium, được ghép từ 2 từ aequus (bằng nhau) và noctis (đêm), chỉ việc ngày và đêm cân bằng. Điểm phân xuất hiện mỗi năm 2 lần trên Trái đất vào ngày Xuân phân và Thu phân (autumnal equinox).
Vào ngày Xuân phân, thời gian ngày và đêm gần như bằng nhau trên khắp thế giới. Hai bán cầu có thời lượng được chiếu sáng trong ngày như nhau.
Về thời tiết, tiết Xuân phân đến cũng là lúc không khí lạnh dần biến mất để nhường chỗ cho tiết trời ấm áp. Mặc dù không khí ấm lên nhưng hiện tượng ẩm thấp vẫn tồn tại, có thể gây khó chịu.
Trong phong thủy, tiết Xuân phân được coi là tiết khí tốt, là thời điểm đầy ý nghĩa, tượng trưng cho âm dương cân bằng. Do vậy, đây là thời gian thích hợp để làm những việc lớn như cưới hỏi. Dân gian quan niệm, tiết Xuân phân là thời gian vạn vật sinh sôi, nảy nở nên những đứa trẻ sinh ra trong thời gian này sẽ có cuộc đời may mắn, an lành, lớn lên tài giỏi, thông minh.
Sự cân bằng chính là đặc điểm ý nghĩa nổi bật của Xuân phân, vì vậy từ năm 2012, ngày Xuân phân được Liên Hợp Quốc chọn làm Ngày Quốc tế Hạnh phúc, với thông điệp: Cân bằng, hài lòng là một trong những chìa khóa để mang đến hạnh phúc.
Các hoạt động trong ngày Xuân phân
Ở nhiều quốc gia, Xuân phân được xem là một dịp lễ hội. Người Iran có lễ hội Norouz; ngoài ra còn có lễ hội Ostara của đạo Wicca, một trong tám lễ hội Sabbatcủa những người theo đạo đa thần giáo kiểu mới (neopagan) này; Lễ hội Chol Chnam Thmay mừng năm mới của người Khmer bắt đầu vào khoảng giữa tháng 4 dương lịch.
Vào dịp này, các ngày Tết Lào, Tết Thái Lan, Tết Miến Điện cũng bắt đầu được tổ chức vào giữa tháng 4. Giữa tháng 3 cũng bắt đầu tháng Nisan, tháng đầu tiên theo lịch tôn giáo của người Do Thái. Năm mới Tamil của người nam Ấn Độ được tổ chức sau ngày Xuân phân, được gọi là Tamil Nadu.
Tại Nhật Bản, ngày Xuân phân là ngày lễ chính thức của quốc gia để mọi người đi tảo mộ và đoàn tụ gia đình.
Với các quốc gia theo đạo Cơ đốc, Lễ Phục sinh được tổ chức vào ngày chủ nhật đầu tiên ngay sau khi trăng tròn tính từ ngày Xuân phân.
